Στέκουν περήφανα όρθια μέσα στο πέρασμα των αιώνων, τα πέτρινα γεφύρια του Δήμου Μετεώρων συνεχίζουν να αποτελούν ζωντανές αποδείξεις της ιστορίας, της λαϊκής αρχιτεκτονικής και της αέναης ανάγκης των ανθρώπων να επικοινωνούν, να διασχίζουν και να ενώνουν.

Είναι σκαρφαλωμένα σε δύσβατες περιοχές, χτισμένα με σοφία και μεράκι από τους περίφημους μαστόρους της Ηπείρου και της Πίνδου, τα γεφύρια αυτά αφηγούνται ιστορίες κόπου, επιβίωσης και δημιουργίας. Στην καρδιά αυτής της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς, ο Δήμος Μετεώρων φιλοξενεί μια σειρά από ιστορικά γεφύρια που αποτελούν ανεκτίμητα μνημεία της τοπικής - και όχι μόνο - ταυτότητας.

Ένα από τα παλαιότερα, σύμφωνα με στοιχεία της δημοτικής αρχής, είναι το γεφύρι Μπάλτας στο Κακοπλεύρι, χτισμένο το 1403, το οποίο γεφυρώνει το ρέμα Κακοπλευρίτης. Μετρά πάνω από έξι αιώνες ύπαρξης και εξυπηρετούσε την επικοινωνία της περιοχής με την Καλαμπάκα. Η κατασκευή του αποτελεί δείγμα της τεχνικής ιδιοφυΐας της εποχής και της ανάγκης σύνδεσης των απομονωμένων περιοχών με τον θεσσαλικό κάμπο.

Στο Κακοπλεύρι βρίσκεται και το γεφύρι του Ντελή. Πρόκειται για ένα μονότοξο γεφύρι με ημικυκλικό τόξο, το οποίο βρίσκεται βορειοανατολικά του χωριού σε μία μαγευτική περιοχή. Γεφυρώνει τον ποταμό Μπουτζά που χύνεται στον ποταμό Ιωνά, ο οποίος είναι παραπόταμος του Πηνειού. Χτίστηκε το 1860 και για τον «χορηγό» του υπάρχουν δύο θεωρίες. Η μία είναι οτι χορήγος ήταν ο Τούρκος πασάς Ντελής. Η άλλη θεωρία είναι όμως, οτι ο Ντελής ήταν ένας αρματολός της περιοχής των Χασίων. Το υλικό κατασκευής του γεφυριού είναι η πέτρα της περιοχής.

Στο Ψήλωμα Ασπροκκλησιάς δεσπόζει η γέφυρα Ψύρρα, χτισμένη το 1790 πάνω από τον ποταμό Ίωνα. Το μονότοξο γεφύρι βρίσκεται σε ένα τοπίο άγριας φυσικής ομορφιάς και αποτελεί διακριτικό σημείο του παλιού οδικού δικτύου, που συνέδεε τα ορεινά περάσματα με τις πεδινές περιοχές.

Λίγο πιο μακριά, στην Ανθούσα Ασπροποτάμου, βρίσκεται το γεφύρι Μίχου, κατασκευασμένο το 1799. Με μήκος 12,5 μέτρων, το γεφύρι σηματοδοτούσε την αρχή της μουλαρόστρατας - της διαδρομής που ακολουθούσαν οι αγωγιάτες μεταφέροντας εμπορεύματα από τα χωριά του Ασπροποτάμου προς τα Τζουμέρκα. Ήταν ένα από τα σημαντικότερα περάσματα του δικτύου μεταφορών εκείνης της εποχής.

Στην περιοχή Ξηροκάμπου συναντάμε το γεφύρι των Βακαρετσιών, ένα διακριτικό μονότοξο γεφύρι που γεφυρώνει το ρέμα Μπουντζά. Αν και λιγότερο γνωστό, διατηρεί ατόφια την παραδοσιακή του μορφή και υπήρξε κρίσιμο πέρασμα για τους κατοίκους της περιοχής.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεφύρι Γκίκα στην Κρανιά, που χτίστηκε πιθανότατα στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Βρίσκεται περίπου ένα χιλιόμετρο έξω από το χωριό και γεφυρώνει το κρανιώτικο ρέμα. Το γεφύρι είναι μονότοξο, με ημικυκλικό τόξο, ενώ η παρουσία τεσσάρων εγκάρσιων μεταλλικών ελκυστήρων στο τόξο του μαρτυρεί επεμβάσεις για την ενίσχυσή του. Στο παρελθόν αποτελούσε βασικό πέρασμα των κατοίκων προς τον θεσσαλικό κάμπο μέσω Παλαιοχωρίου. Ωστόσο, όπως και η γέφυρα της Σαρακίνας, έτσι και το γεφύρι Γκίκα υπέστη ζημιές από την καταστροφική κακοκαιρία «Daniel». Ήδη, το υπουργείο Πολιτισμού έχει αναλάβει την ευθύνη αποκατάστασής του, αναγνωρίζοντας την ιστορική και αρχιτεκτονική του αξία.

Η πιο γνωστή περίπτωση είναι αναμφίβολα η πέτρινη γέφυρα της Σαρακίνας, χτισμένη με επτά εντυπωσιακά τόξα πάνω από τον ποταμό Πηνειό. Αποτελεί μοναδικό δείγμα τεχνικής και αισθητικής, που επί χρόνια εξυπηρετούσε τη σύνδεση της ευρύτερης περιοχής με τον θεσσαλικό κάμπο.

Μετά τις σοβαρές ζημιές που υπέστη επίσης από την κακοκαιρία Daniel, ο Δήμος Μετεώρων σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε στις απαραίτητες μελέτες για την αποκατάσταση του γεφυριού, με στόχο την ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικό εργαλείο και την πλήρη ανασύστασή του.

Στο πλαίσιο αυτό, ο δήμαρχος Μετεώρων, Λευτέρης Αβραμόπουλος, μιλώντας στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων τόνισε:

«Τα πέτρινα γεφύρια του Δήμου Μετεώρων δεν είναι απλώς τεχνικά έργα του παρελθόντος. Είναι ζωντανά κομμάτια της ιστορίας μας, της ταυτότητάς μας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Αποτελούν σύμβολα σύνδεσης - όχι μόνο γεωγραφικής, αλλά και ανθρώπινης και πολιτισμικής. Ειδικά η γέφυρα της Σαρακίνας, που επλήγη σοβαρά από την κακοκαιρία "Daniel", είναι για εμάς μνημείο εθνικής σημασίας. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, ολοκληρώνουμε τις απαραίτητες μελέτες και διεκδικούμε τη χρηματοδότηση που απαιτείται για την ανασύστασή της. Το ίδιο ισχύει και για το γεφύρι Γκίκα στην Κρανιά, όπου ήδη έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες αποκατάστασης. Ως Δημοτική Αρχή, δεσμευόμαστε να προστατεύσουμε, να αναδείξουμε και να αξιοποιήσουμε όλα τα ιστορικά γεφύρια του τόπου μας, όχι μόνο ως μνημεία του παρελθόντος, αλλά και ως πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης και της πολιτιστικής ανάτασης του Δήμου Μετεώρων. Η ανάδειξη και η διατήρηση αυτών των γεφυριών δεν είναι μόνο χρέος προς το παρελθόν, αλλά και επένδυση στο μέλλον. Η αξιοποίησή τους μέσα από ήπια τουριστικά και πολιτιστικά δίκτυα μπορεί να αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης για την ορεινή ύπαιθρο, ενώ η διατήρησή τους αποτελεί πράξη σεβασμού απέναντι στην πολιτιστική μας ταυτότητα. Γιατί για τον Δήμο Μετεώρων, τα πέτρινα γεφύρια δεν είναι απλώς μάρτυρες της Ιστορίας. Είναι η ίδια η Ιστορία».

ΦΩΤΟ: Δήμος Μετεώρων

Αποστόλης Ζώης (ΑΠΕ-ΜΠΕ)