Στο 28% του πληθυσμού ανήλθε το 2023 το ποσοστό των ενήλικων καπνιστών στην Ελλάδα, που σε απόλυτους αριθμούς αντιστοιχεί περίπου σε 2.200.000 άτομα, στην πλειονότητά τους άνδρες ηλικίας 35-54 ετών. Το 22,4% εξ αυτών είναι συστηματικοί καπνιστές και 5,6% περιστασιακοί.

Σύμφωνα με την έρευνα που διεξήγαγε για 3η συνεχή χρονιά η εταιρεία Marc το 2023 για λογαριασμό της Παπαστράτος με τη συμμετοχή 1.200 και πλέον ερωτώμενων, από ολόκληρη την Ελλάδα, ο αριθμός των καπνιστών στη χώρα μας παραμένει σταθερός τα τελευταία χρόνια. Στο μεταξύ λόγοι υγείας, φυσικής κατάστασης, αλλά και ο κοινωνικός περίγυρος και το κόστος προϊόντος αποτελούν πλέον παράγοντες που καθορίζουν σημαντικά τη συνήθεια του καπνίσματος.

Πόσο καπνίζουν

Αναλυτικά, το 2023 σε ημερήσια βάση ο κάθε καπνιστής κατανάλωσε 15 τσιγάρα κατά μέσο όρο. Συγκεκριμένα, το 45,3% δήλωσε ότι καπνίζει έως 10 τσιγάρα ημερησίως, το 40,6% από 11 έως 20 τσιγάρα, ενώ το 14% περισσότερα από 20 τσιγάρα ημερησίως.

Από αυτούς, το 23,7% ανέφερε ότι την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας κάπνιζε λιγότερο σε σύγκριση με έναν χρόνο πριν. Παρότι η έρευνα έδειξε πως η αναζήτηση τρόπων αποτελεσματικής διακοπής ή τουλάχιστον μείωσης του αριθμού των τσιγάρων ημερησίως ανιχνεύεται σε αξιοπρόσεκτο ποσοστό, το 21% των ερωτηθέντων καπνιστών παραδέχθηκε αδυναμία οριστικής διακοπής παρά τις προσπάθειες.

Οι βασικοί λόγοι μεταστροφής

Όσον αφορά τα εναλλακτικά είδη καπνίσματος με βάση τα στοιχεία της έρευνας αυξήθηκαν στο 21,3% το 2023 από το 5,5% το 2021 όσοι χρησιμοποιούν εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης, είτε κατ’ αποκλειστικότητα είτε σε συνδυασμό με τσιγάρα.

Η έλλειψη μυρωδιάς και ο δυνητικά μειωμένος κίνδυνος για την υγεία, προκύπτουν ως οι βασικότεροι λόγοι μεταστροφής (50,5% και 49% αντίστοιχα).

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο βαθμός συμφωνίας με την άποψη πως ο βαθμός βλαπτικότητας ενός καπνικού προϊόντος θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν κατά τη φορολόγησή του.

Η αποδοχή της άποψης αυτής καταγράφεται στο 67,1%, ποσοστό αυξημένο κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2022 (63,2%).

Σε ποσοστά μικρότερα από 15% ακολουθούν ως λόγοι η καινοτομία του προϊόντος, η απουσία καύσης και η προσπάθεια ελάττωσης του τσιγάρου.

Με μικρότερα, μονοψήφια ποσοστά ακολουθούν οι οικονομικοί λόγοι (πέρυσι βρισκόταν στους 5 κορυφαίους λόγους), η μόδα, η προτροπή φίλων/συγγενών, η ευχρηστία, η καπνιστική ικανοποίηση που προσφέρει και η σύσταση γιατρού.

Επίσης ο 1 στους 2 που συνδυάζει εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης με παραδοσιακό τσιγάρο είτε βρίσκεται σε περίοδο μετάβασης από το παραδοσιακό τσιγάρο σε εναλλακτικά προϊόντα (23,5%) είτε σκοπεύει να κόψει τόσο το τσιγάρο όσο και τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης (21,7%).

Ανεπαρκής ενημέρωση

Ωστόσο μόλις 1 στους 10 Έλληνες δήλωσε επαρκώς ενημερωμένος σχετικά με τα εναλλακτικά είδη καπνίσματος. Ειδικότερα οι μισοί από τους ερωτηθέντες απάντησαν ότι διαθέτουν από ελάχιστη έως καθόλου πληροφόρηση.

Χαρακτηριστικά, από το σύνολο του ενήλικου πληθυσμού μόνο 1 στους 3 (30,5%) δήλωσε ότι γνωρίζει τις βασικές διαφορές ανάμεσα στα συμβατικά τσιγάρα και τα εναλλακτικά προϊόντα καπνού, ενώ μεταξύ των καπνιστών το ίδιο ποσοστό φτάνει στο 47%.

Αντιδρούν όλο και πιο πολύ οι μη καπνίζοντες

Παράλληλα τα ευρήματα της έρευνας κατέδειξαν την ολοένα μειούμενη ανοχή απέναντι στη συνήθεια του καπνίσματος, καθώς και την αυξανόμενη κοινωνική πίεση που ασκείται στους καπνιστές.

Οι μη καπνιστές, που ενοχλούνται πλέον από το γεγονός ότι ένα φιλικό ή συγγενικό τους πρόσωπο καπνίζει, αντιπροσωπεύουν πλέον το 70,2%, όταν το 2022 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 66,3% και το 2021 το 63,2%.

Το κάπνισμα παρουσιάζεται όλο και πιο έντονα ως αιτία δυσαρέσκειας στις ενδοοικογενειακές/διαπροσωπικές σχέσεις.

Παπαστράτος: «Περισσότερα εναλλακτικά προϊόντα»

Όπως τονίζει ο Γενικός Διευθυντής Επικοινωνίας και Βιωσιμότητας της Παπαστράτος, Θέμης Χασιώτης, «η έγκυρη πληροφόρηση θεωρούμε πως είναι προϋπόθεση για τη λήψη αποφάσεων και πρόθεσή μας είναι να μιλάμε πάντα με δεδομένα. Στην Παπαστράτος θα συνεχίσουμε να το κάνουμε και με όχημα την επιστήμη και οδηγό την τεχνολογία θα συνεχίσουμε να διευρύνουμε το χαρτοφυλάκιό μας με περισσότερα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης, δυνητικά μειωμένου κινδύνου, ώστε να επιτύχουμε τον στόχο μας για μια Ελλάδα χωρίς τσιγάρο σύντομα».

Σε βάθος τριετίας παρατηρείται αύξηση σχεδόν 10 ποσοστιαίων μονάδων στους μη καπνιστές που δηλώνουν ότι ενοχλούνται από την καπνιστική συνήθεια του/της συντρόφου τους (51,7% το 2021, 59,2% το 2022 και 62,3% το 2023).

Αντίστοιχα, το ποσοστό των καπνιστών που αναφέρουν εντάσεις ή τσακωμούς με άτομα του κοινωνικού τους περιβάλλοντος εξαιτίας του καπνίσματος αυξήθηκε κατά 9 σχεδόν ποσοστιαίες μονάδες (38,8% το 2021, 42,8% το 2022 και 47,5% το 2023). Αξίζει να σημειωθεί ότι το 49% των οικογενειών δεν επιτρέπει το κάπνισμα στο σπίτι. Το 17,8% των καπνιστών κρύβει ότι καπνίζει από αγαπημένα πρόσωπα ή φίλους. Το 56% των μη καπνιστών προτιμά κάποιος καπνιστής να χρησιμοποιεί εναλλακτικούς τρόπους καπνίσματος παρά να καπνίζει συμβατικό τσιγάρο.

Αυξημένη κατά περίπου 3 ποσοστιαίες μονάδες (86,3%) σε σχέση με το 2022 (83,9%) παρουσιάστηκε και η ανησυχία των καπνιστών ως προς τη σοβαρότητα των επιπτώσεων του τσιγάρου στην υγεία τους.

Παράλληλα, το 74,4% εξ αυτών δήλωσε ενόχληση για την επίπτωση του καπνίσματος στη φυσική τους κατάσταση, ποσοστό αυξημένο κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες συγκριτικά με το 2022 (70,5%). Υγεία και σωματική ευεξία καταγράφηκαν ως τα κυρίαρχα κίνητρα διακοπής του καπνίσματος σε όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, αλλά στις νεότερες ηλικίες το οικονομικό κόστος αναδείχθηκε ως εξίσου ισχυρό κίνητρο διακοπής (66,6%).

naftemporiki.gr