Από την δεκαετία δε του ’90 μέχρι και σήμερα, έχουν εγκατασταθεί στη χώρα μας εκατοντάδες χιλιάδες αλλοδαποί αποκτώντας και απογόνους. Έτσι ακόμη και αν ένα τμήμα τους εγκατέλειψε την Ελλάδα μετά το 2010, οι μη έχοντες ελληνική υπηκοότητα το 2024 αποτελούν ακόμη το 7,1% του συνολικού πληθυσμού μας συμβάλλοντας, εκτός των άλλων, και στα φυσικά μας ισοζύγια. Αυτά μεταξύ άλλων, τονίζει ο Βύρων Κοτζαμάνης, καθηγητής Δημογραφίας (αφ) στο Παν. Θεσσαλίας και διευθυντής του Ινστιτούτου Δημογραφικών Ερευνών και Μελετών στο πρόσφατο ψηφιακό δελτίο του ΙΔΕΜ (Focus 9/2025) με θέμα: «Γεννήσεις, θάνατοι και φυσικά ισοζύγια στην Ελλάδα (2004-2024): η συμβολή των αλλοδαπών;».

Με βάση τα προαναφερθέντα είναι επόμενο, τονίζει ο κ. Κοτζαμάνης, οι αλλοδαποί να συνεισφέρουν και στα συνολικά φυσικά ισοζύγια της χώρας μας. Ποια όμως, η συνεισφορά αυτή; Από την ανάλυση των διαθέσιμων από την ΕΛΣΤΑΤ δεδομένων (γεννήσεις και θάνατοι ανά υπηκοότητα) για το 2004-2024 διαπιστώνεται ότι οι θάνατοι των αλλοδαπών αποτελούν μόλις το 1,8% των 2,43 εκατ. καταγραφέντων θανάτων της περιόδου αυτής ενώ οι γεννήσεις από αλλοδαπές μητέρες το 15,2% των 2,06 εκατ. γεννήσεων της ιδίας περιόδου. Η πολύ χαμηλή συνεισφορά των αλλοδαπών στους θανάτους δεν εκπλήσσει καθώς ενώ οι αλλοδαποί αποτελούν το 7 – 9% του συνολικού πληθυσμού την τελευταία εικοσαετία, το ειδικό βάρος των 65 ετών και άνω σε αυτούς είναι 3,5 φορές μικρότερο από το αντίστοιχο των Ελλήνων (6,7% έναντι του 24,6% το 2024). Δεν εκπλήσσει όμως και η υψηλή συνεισφορά τους στις γεννήσεις που οφείλεται σε δυο παράγοντες: α) στην νεότητα του πληθυσμού τους καθώς το % των αλλοδαπών γυναικών 20-44 ετών στο συνολικό πληθυσμό των μη εχόντων ελληνική υπηκοότητα γυναικών ήταν και παραμένει σαφώς υψηλότερο από το ποσοστό των Ελληνίδων αναπαραγωγικής ηλικίας στον συνολικό γυναικείο πληθυσμό των Ελληνίδων (39,6% στις αλλοδαπές έναντι του 26,65% στις Ελληνίδες το 2024) και, β) στο ότι οι αλλοδαπές κάνουν κατά μέσο όρο λίγο περισσότερα παιδιά από τις Ελληνίδες.

Η συμβολή των αλλοδαπών ήταν επομένως σημαντική, αναφέρει ο κ. Κοτζαμάνης, καθώς το φυσικό τους ισοζύγιο το 2004-24 είχε ένα σημαντικό πλεόνασμα γεννήσεων έναντι θανάτων (+259 χιλ.) σε αντίθεση με αυτό των Ελλήνων που ήταν αρνητικό (724 χιλ. περισσότεροι θάνατοι από γεννήσεις). Το θετικό όμως αυτό Φ.Ι των αλλοδαπών δεν μπόρεσε να αντισταθμίσει το αρνητικό Φ.Ι των Ελλήνων: απλώς έδωσε ένα τελικό αρνητικό ισοζύγιο το 2004-2024 που εγγίζει τις 465 χιλ. αντί των 724 χιλ. που θα καταγραφόταν χωρίς αυτούς.

Επομένως, εν απουσία αλλοδαπών όχι μόνον η μείωση του πληθυσμού μας θα είχε ξεκινήσει πολύ πριν από το 2011, επισημαίνει ο συντάκτης του άρθρου αλλά και η γήρανσή του θα ήταν ταχύτερη και τα Φυσικά Ισοζύγια της χώρας μας θα ήταν αρνητικά πολύ νωρίτερα από τις αρχές της δεκαετίας του 2000, ενώ οι ετήσιοι δείκτες γονιμότητας που κυμάνθηκαν από 1,5 (μέγιστο) έως 1,2 παιδιά/γυναίκα (ελάχιστο) το 2004-24 θα ήταν ακόμη χαμηλότεροι. Η συμβολή όμως, των αλλοδαπών στους ετήσιους αυτούς δείκτες ήταν πολύ μικρότερη από αυτήν στις γεννήσεις. Αν και οι αλλοδαπές αποκτούν περισσότερα παιδιά κατά μέσο όρο με αποτέλεσμα οι ετήσιοι δείκτες τους να είναι υψηλότεροι από τους αντίστοιχους των Ελληνίδων (υψηλότεροι κατά +0,4 -ελάχιστο- έως +1,1 παιδιά/γυναίκα -μέγιστο-), αυτό πολύ λίγο επηρέασε τους συνολικούς ετήσιους δείκτες της εξεταζόμενης περιόδου. Οι δείκτες αυτοί εν απουσία αλλοδαπών θα ήταν χαμηλότεροι μόλις κατά 0,03 -ελάχιστο- έως 0,12 παιδιά/γυναίκα -μέγιστο- (το 2009 π.χ που οι αλλοδαπές είχαν και την μέγιστη συμβολή, εν απουσία τους ο ετήσιος δείκτης γονιμότητας στη χώρα μας θα ήταν 1,38 αντί του 1,5 παιδιά/γυναίκα).

Σε δηλώσεις του στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο ο κ. Κοτζαμάνης τονίζει ότι αν και η μετανάστευση δεν αποτελεί τη λύση για την χαμηλή γονιμότητα των γενεών που γεννηθήκαν μετά το 1980, παρόλα αυτά, ένα θετικό και ισορροπημένο ανά φύλο ισοζύγιο εισόδων – εξόδων αλλοδαπών τις επόμενες δεκαετίες θα επιβράδυνε όχι μόνον την αναμενόμενη μείωση των ατόμων εργάσιμης ηλικίας -και κατ’ επέκταση και των εργαζομένων-, αλλά και αυτή του πλήθους των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία. Θα προσέθετε έτσι χιλιάδες επιπλέον γεννήσεις ετησίως συνεισφέροντας θετικά -όπως και το 2004-2024- στο συνολικό φυσικό ισοζύγιο της χώρας μας περιορίζοντας την υπεροχή των θανάτων έναντι των γεννήσεων .

Απ. Ζώης (ΑΠΕ-ΜΠΕ)