Στα συσκευαστήρια, στα χωράφια, στις αποθήκες των logistics και στα ξενοδοχεία της περιφέρειας ένα αόρατο κύκλωμα αναπαράγει ψεύτικες ταυτότητες. Παράνομοι μετανάστες εργάζονται υπό καθεστώς ομηρίας με ξένα ονόματα, πλαστά έγγραφα και ανύπαρκτους μισθούς. Το φαινόμενο έχει πλέον όνομα, γράφει η Ρούλα Σαλούρου στην Καθημερινή: «Κλωνοποίηση εργαζομένων».

«Παίρνουν έναν νόμιμο μετανάστη, φωτοτυπούν όλα του τα χαρτιά –διαβατήριο, άδεια εργασίας, παραμονής– και μετά τα πουλάνε στους παράνομους μετανάστες που εκμεταλλεύονται. Κάθε πακέτο με τα φωτοτυπημένα έγγραφα κοστίζει 50 ευρώ. Ετσι, ένας άνθρωπος μπορεί να… εργάζεται ταυτόχρονα σε δύο, τρία διαφορετικά μέρη με το ίδιο όνομα», αποκαλύπτει στην εφημερίδα ο διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, Γιώργος Τζιλιβάκης.

Το σχέδιο είναι απλό και ανατριχιαστικά αποτελεσματικό. Σύμφωνα με τα ευρήματα των ελέγχων της Επιθεώρησης Εργασίας και της Ελληνικής Αστυνομίας, οι διακινητές εκμεταλλεύονται τη γραφειοκρατία και την ανάγκη των ανθρώπων να επιβιώσουν. Επειτα από μια εβδομάδα νόμιμης δουλειάς, οι επιτήδειοι απολύουν τον εργάτη, κρατώντας όμως φωτοτυπίες όλων των εγγράφων του. Οι φωτοτυπίες αυτές ανακυκλώνονται – πωλούνται ή δίνονται σε άλλους παράνομους μετανάστες. Ετσι, ο «Ομάρ αλ Χασάν» μπορεί να είναι ταυτόχρονα ο Ραχίμ από το Μπανγκλαντές και ο Αχμεντ από το Σουδάν, οι οποίοι εργάζονται σε διαφορετικές περιοχές, με το ίδιο πρόσωπο στο χαρτί, αλλά με διαφορετικά πρόσωπα στην πραγματικότητα.

«Σε έναν καλοκαιρινό έλεγχο στην Κεντρική Ελλάδα, δύο εργαζόμενοι διαφορετικών εθνικοτήτων μάς δήλωσαν το ίδιο όνομα. Εκεί καταλάβαμε ότι κάτι πολύ μεγαλύτερο συμβαίνει», λέει χαρακτηριστικά ο κ. Τζιλιβάκης.

Οι παράνομοι εργάτες ζουν εγκλωβισμένοι. Χωρίς χαρτιά, χωρίς πρόσβαση σε τραπεζικούς λογαριασμούς, με ταυτότητες που τους ανήκουν στα χαρτιά αλλά όχι στην πράξη. Οι διακινητές κρατούν τα πραγματικά τους έγγραφα, τους μεταφέρουν οι ίδιοι στα χωράφια και τους πληρώνουν με ψίχουλα – αν πληρωθούν.

«Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι φωτοτυπίες των εγγράφων δεν είναι καν στα χέρια των εργατών, αλλά του μεσάζοντα. Αυτός είναι που εμφανίζεται στους ελέγχους, που κλείνει τις δουλειές. Οι εργάτες απλώς υπάρχουν – χωρίς ταυτότητα, χωρίς δικαιώματα», εξηγεί ο διοικητής της ανεξάρτητης Αρχής.

Η κατάσταση επιδεινώνεται στις περιοχές όπου η φθηνή εργασία θεωρείται σιωπηλά ανεκτή. Τοπικές κοινωνίες, επιχειρήσεις, ακόμη και παραγωγοί, αποδέχονται την παρανομία καθώς «βολεύει» η ύπαρξη αυτών των ανθρώπων. Με τα δικά τους εργατικά χέρια καλύπτονται τα κενά.

Οι έλεγχοι αποκάλυψαν μάλιστα ότι η εκμετάλλευση δεν περιορίζεται μόνο στα χωράφια. Αλλωστε, η Επιθεώρηση Εργασίας δεν έχει δικαιοδοσία εκεί. Ελέγχει όμως συσκευαστήρια, αποθήκες, ξενοδοχεία και μονάδες κτηνοτροφίας, που πολλές φορές λειτουργούν ως «εργοστάσια σιωπής».

Τις προηγούμενες ημέρες αποκαλύφθηκε μια υπόθεση, ύστερα από επιχείρηση της Επιθεώρησης Εργασίας και του ελληνικού FBI, όπου εντοπίστηκαν 25 παράνομοι αλλοδαποί, ανάμεσά τους και παιδιά, που εργάζονταν σε συνθήκες ομηρίας.

Κατά βάση πρόκειται για εγχώρια κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων, που εκμεταλλεύονται το μεταναστευτικό κύμα και τις δομές φιλοξενίας ανά τη χώρα.

«Εμείς φτάνουμε έως εκεί που αφορά την παραβίαση της εργατικής νομοθεσίας. Από εκεί και πέρα είναι δουλειά της αστυνομίας. Ομως, οι δικοί μας έλεγχοι βοηθούν να δεθούν πιο εύκολα οι υποθέσεις», επισημαίνει ο κ. Τζιλιβάκης. Πώς γίνεται αυτό; Η ανεξάρτητη Αρχή ζητεί από την επιχείρηση στην οποία απασχολούνται παρανόμως οι μετανάστες τα έγγραφα που πιστοποιούν την κατάθεση της αμοιβής τους μέσω τράπεζας. Σε συνεργασία με τις τράπεζες, λοιπόν, διαπιστώνεται ότι τα έγγραφα που κατατίθενται στην Επιθεώρηση είναι πλαστά. Κι έτσι η υπόθεση πάει στον εισαγγελέα και με την κατηγορία της πλαστογραφίας που είναι κακούργημα.

Να σημειωθεί ότι η Επιθεώρηση Εργασίας, σε συνεργασία με την Ελληνική Αστυνομία, συμμετείχε στις πανευρωπαϊκές Ημέρες Δράσης EMPACT το 2024, στοχεύοντας κλάδους υψηλού κινδύνου – αγροτικά προϊόντα, τουρισμό, κατασκευές, επισιτισμό.

Μέσα σε λίγες εβδομάδες πραγματοποιήθηκαν 299 έλεγχοι, εντοπίστηκαν 126 παραβάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 891.450 ευρώ. Σε τρεις περιπτώσεις οι υποθέσεις οδηγήθηκαν απευθείας στον εισαγγελέα.

kosmoslarissa.gr (από το ρεπορτάζ της Ρούλας Σαλούρου στην Καθημερινή)